Xoắn Tinh Hoàn: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu, Cách Chẩn Đoán Và Điều Trị

Trung Tâm Nam Khoa

10/02/2019

1464 lượt xem

Xoắn Tinh Hoàn: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu, Cách Chẩn Đoán Và Điều Trị

Xoắn tinh hoàn là tình trạng tinh hoàn bị xoắn. Nhưng tinh hoàn là một khối hình bầu dục thì bạn nghĩ nó sẽ xoắn ở đâu? Thật ra, xoắn này nằm ở thừng tinh chứ không phải tinh hoàn nhưng danh pháp này đã được hội y học quốc tế thống nhất.

Thừng tinh liên quan gì đến xoắn tinh hoàn?

Thừng tinh là một cấu trúc tương tự như dây leo, có tác dụng treo tinh hoàn cố định vào bìu. Bên trong thừng tinh là một hỗn hợp gồm hệ thống mạnh máu và ống dẫn tinh. Chức năng của thừng tinh là đưa máu đến nuôi tinh hoàn và dẫn tinh trùng từ nhà máy sản xuất là tinh hoàn ra ngoài.

Trong thời kỳ phôi thai, tinh hoàn nằm ở lưng, kế bên thận. Đến tháng thứ 3 của thai kỳ thì tinh hoàn bắt đầu di chuyển xuống và đến tháng thứ 7 thì tinh hoàn đã đính vào thành bụng, sau đó từ từ di chuyển ra ngoài thành bìu như ở người lớn. Thừng tinh sẽ là cầu nói giữa tinh hoàn và cơ thể.

Bạn có thể hình dung tinh hoàn như quả lắc đồng hồ với dây treo là cấu trúc thừng tinh. Ở đồng hồ thì quả lắc đã được lặp trình sẵn đường đi, trong khi tinh hoàn thì không được như vậy. Việc di chuyển loạn lên và không có quy luật làm cho nó có khả năng bị xoắn ở phần dây treo.

Nguyên nhân xoắn tinh hoàn

Xoắn tinh hoàn thường xảy ra ở tuổi từ 13 đến 42 tuổi, nhưng 50% trường hợp xảy ra từ 16 đến 21 tuổi. Ngoài ra, một số bệnh nhân có tiền sử bị đau tinh hoàn tái đi tái lại, tinh hoàn ẩn, tinh hoàn di động, thoát vị bẹn càng có nguy cơ cao bị xoắn tinh hoàn. Cho đến nay, những người đàn ông bị xoắn tinh hoàn đều có điểm chung là tinh hoàn có thể di chuyển tự do trong bìu. Nhưng không phải ai gặp tình trạng này cũng đều bị xoắn tinh hoàn.

Khi bị xoắn tinh hoàn, do tinh hoàn bị xoay bất thường làm cho mạch máu ở thừng tinh bị xoắn nhiều lần dẫn đến một tình trạng thiếu máu nuôi tinh hoàn cấp tính. Nếu tình trạng thiếu máu kéo dài hơn 6h thì các tế bào trong tinh hoàn đặc biệt là tế bào sinh tinh sẽ thiếu dưỡng chất và chết đi. Thời gian thiếu máu càng kéo dài thì số tế bào chết đi càng nhiều, rồi đến một lúc nào đó thì cả tinh hoàn không còn sử dụng được (thường sau 24h) thì việc cắt bỏ tinh hoàn có thể được cân nhắc.

Dấu hiệu nhận biết xoắn tinh hoàn

Khi tinh hoàn bị xoắn, người bệnh sẽ thấy:

bìu đột ngột đau dữ dội
bìu sưng đỏ ở vùng da bìu tương ứng
tinh hoàn một bên đau hơn bên còn lại
có thể kèm theo đau bụng dưới, buồn nôn và nôn ói.

Tuy nhiên, xoắn tinh hoàn ở thanh niên có thể đau ít nên tạo cho người bệnh tâm lý chủ quan, điều này vô tình làm bệnh diễn tiến nặng hơn. Còn đối với trẻ em, thì triệu chứng thường gặp nhất là:

trẻ đột nhiên quấy khóc khó dỗ
kèm với các triệu chứng tại bìu giống ở người trưởng thành (nêu trên)

Cách chẩn đoán

Chẩn đoán xoắn tinh hoàn chủ yếu dựa vào triệu chứng của bệnh, nhưng vì triệu chứng này có thể xuất hiện trong một số bệnh khác như: viêm tinh hoàn-mào tinh cấp, thoát vị bẹn, xoắn mấu phụ tinh hoàn…. Do đó, một bác sĩ chuyên ngành sẽ giữ vai trò quan trọng trong việc thiết lập chẩn đoán và đưa ra hướng điều trị hợp lí.

Bên cạnh vai trò của Bác sĩ thì siêu âm cũng là một phương tiện cần thiết để chẩn đoán bệnh, thế nhưng trong một số trường hợp khẩn cấp thì có thể cho bệnh nhân phẫu thuật mà không cần siêu âm trước.

Xoắn tinh hoàn là một cấp cứu ngoại khoa, vì vậy thực hiện phẫu thuật tháo xoắn sớm là rất cần thiết. Tuy nhiên vì tâm lý ngại đi khám do đau ở vị trí nhạy cảm làm cho việc điều trị của bệnh bị gián đoạn và để lại nhiều hậu quả nặng nề mà nặng nhất là mất tinh hoàn hay vô sinh nam

Bài viết liên quan:

Phẫu thuật tháo xoắn tinh hoàn thường được thực hiện trong khi gây mê, có nghĩa là không có ý thức. Sau khi tháo xoắn thì bác sĩ sẽ giúp bạn cố định tinh hoàn vào bìu để tinh hoàn hạn chế duy chuyển và tình trạng xoắn sẽ hạn chế tái phát. Ngoài ra việc dự phòng xoắn ở bên đối diện sẽ được bác sĩ thực hiện cùng lúc.

Nếu người bệnh đến viện trước 6 giờ thì khả năng bảo tồn được tinh hoàn là 90%, nhưng đến sau 12 giờ thì khả năng này chỉ còn 50% và sau 24h thì chỉ còn 10%. Vì vậy việc đến sớm khi có các triệu chứng nghi ngờ là yếu tố quan trọng quyết định bệnh.

Bệnh xoắn tinh hoàn khá hiếm, chỉ xảy ra ở 1 trong 5000 người. Xoắn tinh hoàn là một trong những nguyên nhân thường gặp trong các nguyên nhân gây mất tinh hoàn ở nam giới.

Siêu âm bìu nhằm chẩn đoán và phát hiện sớm xoắn tinh hoàn ở nam giới

Xoắn tinh hoàn ở trẻ em thường có 2 loại:

Loại 1: xoắn tinh hoàn sau sinh với những triệu chứng đã được nêu trên và thường được điều trị sớm và kết quả khả quan.
Loại 2: xoắn tinh hoàn trước sinh, là tình trạng mà tinh hoàn đã bị xoắn khi bé còn trong bụng mẹ, nên khi bé xuất hiện triệu chứng thì có thể đã quá muộn để phẫu thuật. Vì thế, trong một số trường hợp bé sẽ được phẫu thuật nhưng không phải cấp cứu.

Để phòng ngừa xoắn tinh hoàn, những người bệnh có những yếu tố nguy có nêu trên, hoặc gia đình có tiền sử xoắn tinh hoàn thì nên đi kiểm tra và theo dõi chặt chẽ những triệu chứng của bệnh, đặc biệt khi có các dấu hiệu nghi ngờ.