U Xơ Tuyến Tiền Liệt: Nguyên Nhân, Độ Tuổi Mắc Phải Và Phương Pháp Điều Trị

Trung Tâm Nam Khoa

25/06/2021

122 lượt xem

U Xơ Tuyến Tiền Liệt: Nguyên Nhân, Độ Tuổi Mắc Phải Và Phương Pháp Điều Trị

Tuổi càng cao càng dễ mắc phải u xơ tuyến tiền liệt, nhưng ngày nay bệnh cũng gặp thường xuyên hơn ở người trẻ. Thông thường u xơ là lành tính, không nguy hiểm nhưng cũng đôi khi để lại vài rủi ro nghiêm trọng về sức khỏe. Chỉ khi nắm được thông tin cơ bản về bệnh bạn mới có thể tự tin hơn trong việc phát hiện sớm, chữa trị và chung sống hòa bình với nó.

Hiểu về tuyến tiền liệt và tình trạng u xơ

Tuyến tiền liệt có kích thước khoảng 4x3x2 cm, dạng hình nón. Tuyến này nằm bên dưới bàng quang, phía trước trực tràng và bao quanh một đoạn niệu đạo (đoạn dưới bàng quang và trước dương vật). Tuyến tiền liệt có vai trò kiểm soát đi tiểu bằng một cơ vòng bao quanh ống niệu đạo; đồng thời sản xuất ra 30% tinh dịch.

U xơ tuyến tiền liệt, hay còn có tên gọi khác là phì đại lành tính tuyến tiền liệt là khi các tế bào xơ bên trong tuyến tiền liệt nhân lên, làm kích thước tuyến to ra. Sự phát triển này chèn ép đường tiểu và gây ra các biểu hiện rối loạn tiểu tiện. Có đến hơn một nửa nam giới trên 60 tuổi mắc phải, và con số ở người trên 80 tuổi là 88%.

Nguyên nhân vì sao tuyến tiền liệt lại tăng sinh vẫn chưa được làm rõ, nhưng nhiều nhà khoa học tin rằng đây là tác động của việc tăng độ nhạy với hormone nam của tuyến tiền liệt khi nam giới bước vào tuổi trung niên. Bên cạnh đó, một số yếu tố có thể khiến cho nguy cơ mắc bệnh tăng lên như thừa cân, béo phì, sử dụng chất kích thích, lạm dụng bia rượu, quan hệ tình dục quá ít hoặc quá nhiều, thiếu sự cân bằng trong ăn uống.

Tuổi càng cao, nguy cơ u xơ tuyến tiền liệt càng lớn

Triệu chứng và những ảnh hưởng của u xơ tuyến tiền liệt

Biểu hiện bệnh có thể thay đổi ở từng người, thường là thời gian đầu chưa gây ra vấn đề gì đáng kể. Theo thời gian tuyến tiền liệt to ra, sự chèn ép cũng tăng dần và gây:

Không thể tiểu hết nước (bí tiểu): khối u xơ lớn lên từ từ, làm tắc nghẽn niệu đạo và cản trở dòng nước tiểu. Các quý ông phải dùng sức rặn để đẩy hết nước tiểu ra ngoài, đôi khi bị ngưng tiểu giữa dòng. Khi bệnh nặng, tuyến tiền liệt lớn thì sự tắc nghèn này càng nghiêm trọng, thậm chí phái mạnh không thể đi tiểu.
Hay mắc tiểu, mất ngủ vì tiểu đêm: cũng vì không tiểu hết nước tiểu nên bàng quang nhanh đầy trở lại, kích thích người bệnh buồn tiểu thường xuyên và buộc phải đi tiểu ngay. Về đêm, họ khó lòng có được giấc ngủ ngon, thường xuyên tỉnh giấc giữa chừng để giải quyết nhu cầu
Tiểu són: khi tuyến tiền liệt lớn, tình trạng đi tiểu khó ngày càng tăng khiến lượng nước tiểu còn lại trong bàng quang sau khi đi tiểu ngày càng nhiều. Khi đó, nam giới chỉ cần ho nhẹ hoặc cười cũng làm nước tiểu són ra quần.
Tổn thương cơ vùng chậu: động tác rặn mỗi khi đi tiểu làm căng cơ vùng chậu. Tình trạng này tái lặp nhiều lần sẽ khiến cơ vùng chậu bị tổn thương, thậm chí gây lòi búi trĩ
Tăng nguy cơ sỏi bàng quang: nước tiểu ứ đọng lâu ngày bị cô đặc và kết tinh các khoáng chất, hình thành sỏi. Sỏi bàng quang gây đau đớn, ngăn trở dòng nước tiểu cũng như tăng tỷ lệ tổn thương bàng quang, góp phần làm triệu chứng đi tiểu nhiều lần trong ngày càng nặng.
Tăng tỷ lệ nhiễm trùng đường tiểu: nước tiểu tồn dư trong bàng quang cũng là điều kiện tốt để vi khuẩn sinh trưởng, gây ra nhiễm trùng. Nhiễm trùng tiểu ngược lại khiến phì đại tuyến tiền liệt thêm trầm trọng và khiến người bệnh chịu nhiều đau đớn
Suy giảm chức năng thận: nhiễm trùng tiểu lan lên thận có thể gây hại cho cơ quan này. Các số liệu thực tế đã chứng minh u xơ tuyến tiền liệt làm tăng nguy cơ bệnh thận lên tới 3 lần

U phì đại tuyến tiền liệt lành tính có thể ảnh hưởng xấu tới chức năng thận

Phương pháp chẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt

Để kết luận bệnh cần dựa vào kết quả của 3 bước:

Khai thác triệu chứng rối loạn đi tiểu và mức độ nghiêm trọng của nó
Xác định kích thước tuyến, đánh giá hình dạng, số lượng, loại nhân xơ là đơn độc hay nhiều nhân thông qua thăm khám trực tràng, đồng thời đánh giá được vị trí phì đại ở một hay cả hai bên của tuyến
Hình ảnh siêu âm: giúp xác định vị trí, khối lượng và kích thước của u xơ; đánh giá mức độ chèn ép niệu đạo.

Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định thêm xét nghiệm nước tiểu, máu để tìm dấu hiệu nhiễm trùng; sinh thiết loại trừ u xơ ác tính gây ung thư.

Cách chữa u xơ tuyến tiền liệt hiệu quả

Căn cứ vào mức độ nặng nhẹ của triệu chứng, kích thước tuyến tiền liệt cũng như có biến chứng hay chưa mà phương án điều trị có thể là nội khoa hoặc phẫu thuật.

Phần lớn các trường hợp bệnh đều được điều trị bằng thuốc: kháng sinh đặc hiệu với từng vi khuẩn để chống nhiễm khuẩn tiết niệu; thuốc giảm đau; thuốc kháng alpha adrenergic, thuốc nội tiết để giảm trương lực cơ trơn tuyến tiền liệt. Bên cạnh đó sẽ kết hợp với phẫu thuật hạ vị nhằm giảm sự kích thích cho bàng quang từ đó giảm triệu chứng mắc tiểu nhiều lần, đặt ống thông niệu đạo tạm thời nếu nam giới bí tiểu hoàn toàn.

Phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến tiền liệt, được chỉ định khi:

Bệnh nặng, không đáp ứng với điều trị nội khoa
Người bí tiểu hoàn toàn đã đặt ống thông vài ngày nhưng khi rút ống vẫn không tự đi tiểu được
Bệnh nhân hen suyễn, thường xuyên mất ngủ, triệu chứng u tuyến tiền liệt ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống
U xơ tuyến tiền liệt đã có biến chứng khác

Việc phẫu thuật ngày nay chủ yếu dùng biện pháp mổ nội soi qua ngả niệu đạo bằng laser hoặc dao điện, tiến hành gây tê cục bộ, thủ thuật tiến hành đơn giản trong thời gian ngắn và tỷ lệ thành công cao. Chỉ có một số ít ca phức tạp, cần mổ hở để bóc tách u xơ (thường là u trên 70g) thì thời gian kéo dài, người bệnh cần được gây mê toàn thân.

Mổ hở chỉ áp dụng với kích thước khối u lớn, ca bệnh phức tạp

Dù phẫu thuật theo cách nào bệnh nhân cũng cần chăm sóc sau mổ cẩn thận, giữ vệ sinh để phòng ngừa nhiễm trùng, kiêng uống bia rượu và tránh vận động nặng trong 3 tháng sau đó. Nếu tái khám đã khỏi hoàn toàn mới có thể sinh hoạt bình thường.

Làm thế nào để phòng ngừa u xơ tuyến tiền liệt?

Hiện tại rất khó để phòng bệnh vì vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác là gì. Tuy nhiên, nam giới có thể thực hiện một vài lưu ý dưới đây để nâng cao sức khỏe tuyến tiền liệt:

Có chế độ ăn điều độ, tập trung vào các nhóm thực phẩm lành tính, chống oxy hóa như hoa quả tươi, rau củ, cá, đậu, thịt màu trắng, các loại hạt và ngũ cốc nguyên cám
Tránh lạm dụng bia rượu, chất kích thích, không hút thuốc và tránh xa khói thuốc
Vệ sinh sạch sẽ vùng kín hằng ngày, nhất là vùng quy đầu và bao quy đầu để tránh vi khuẩn lội ngược dòng gây viêm đường tiết niệu, từ đó ảnh hưởng tới tuyến tiền liệt. Nếu có dấu hiệu viêm gần điều trị từ sớm
Cân bằng giữa công việc, nghỉ ngơi và thể dục thể thao, tránh ngồi lâu dễ gây tụ máu ở khung chậu
Không nhịn tiểu, tránh táo bón
Phòng ngừa và điều trị tốt đái tháo đường và các bệnh trên đường tiêu hóa

Số người mắc u xơ tuyến tiền liệt ngày một gia tăng. Mặc dù bệnh tiến triển chậm và hiếm khi nào gây tử vong, nhưng vẫn cần theo dõi và ngăn ngừa tiến triển từ sớm. Nam giới cần chú ý hơn đến sức khỏe tuyến này, đi kiểm tra định kỳ, nhất là sau khi bước qua tuổi 40.