Xét Nghiệm Tinh Dịch Đồ: Quá Trình, Cách Lấy Mẫu, Cách Đọc Kết Quả

Trung Tâm Nam Khoa

12/06/2021

232 lượt xem

Xét Nghiệm Tinh Dịch Đồ: Quá Trình, Cách Lấy Mẫu, Cách Đọc Kết Quả

Tinh dịch đồ là phương pháp phân tích tinh dịch“tươi”khi vừa mới xuất, giúp kiểm tra số lượng, hình thái và khả năng chuyển động của tinh trùng dưới kính hiển vi. Đây là xét nghiệm đầu tiên khi kiểm tra sức khỏe sinh sản cho nam giới. Tuy nhiên kết quả tinh dịch đồ dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, vì vậy quá trình thực hiện phải thật cẩn thận.

Quá trình xét nghiệm tinh dịch đồ diễn ra thế nào?

Ban đầu, nam giới lấy tinh dịch đựng vào một lọ vô khuẩn, sạch, có nắp đậy rồi đưa cho nhân viên y tế. Cách lấy mẫu chuẩn và những lưu ý sẽ được đề cập ở phần sau của bài viết.

Sau khi nhận mẫu, nhân viên y tế phân tích mẫu tinh dịch này bằng hai phương pháp: quan sát mắt thường và quan sát dưới kính hiển vi.

Đánh giá đại thể (mắt thường)

Tinh dịch được đưa vào tủ ấm 37°C để đánh giá sự ly giải, tức là thời gian hóa lỏng. Tinh dịch bình thường cần phải chuyển từ dạng đặc sang thể lỏng hơn sau 15 – 20 phút. Nếu mẫu này không chảy lỏng hoàn toàn thì khả năng cao là nam giới gặp vấn đề ở tuyến tiền liệt (phổ biến nhất là viêm). Còn khi tinh dịch quá trong và loãng, thường tinh trùng ít hoặc không có tinh trùng.

Kế tiếp, tinh dịch được đánh giá ở các khía cạnh thể tích và màu sắc, bình thường là hơi đục, màu trắng xám đồng nhất. Trường hợp tinh dịch có màu vàng, hoặc là lẫn nước tiểu, hoặc có nhiễm trùng. Mỗi lần xuất tinh có khoảng 1.5 – 2ml tinh dịch, ít hay nhiều quá cũng cảnh báo sự bất thường.

Bên cạnh đó, nhân viên y tế còn đánh giá pH của tinh dịch, khi pH ở khoảng 7 trở xuống và không có tinh trùng, rất có thể nam giới bị tắc ống dẫn tinh.

Quan sát bằng mắt thường giúp đánh giá thể tích, màu sắc, pH, thời gian ly giải

Đánh giá vi thể (dưới kính hiển vi)

Quan sát bằng kính hiển vi được thực hiện sau khi đã đánh giá đại thể. Các chỉ số cần theo dõi là số lượng tinh trùng trong 1ml tinh dịch, độ di động, tỷ lệ tinh trùng sống/chết, số tinh trùng có hình thái bình thường và có nhiều bạch cầu trong tinh dịch hay không. Trong đó:

Cách tính số lượng tinh trùng/ml tinh dịch: pha loãng tinh dịch ở một tỷ lệ phù hợp, đồng thời làm bất động tinh trùng sau đó đưa vào buồng đếm đã được chia thành nhiều ô nhỏ. Nhân viên phải đếm thủ công từng ô một sau đó cộng lại. Từ con số này sẽ nhân lên được lượng tinh trùng tương đối trong tinh dịch.
Đánh giá độ di động của tinh trùng: dùng vật kính phóng đại 40 lần. Có 4 mức: A (Di động tiến tới), B (Di động không tiến tới), C (Không di động).
Quan sát hình dạng tinh trùng: dùng vật kính phóng đại 100 lần, sau khi nhuộm tinh trùng bằng phương pháp đặc biệt thì sẽ dễ dàng quan sát hơn. Tinh trùng có thể bất thường ở đầu, cổ hay đuôi.

Kết quả tinh dịch đồ như thế nào là bình thường?

Về số lượng tinh trùng: Trên 15 triệu/ml tinh dịch hoặc trên 39 triệu tinh trùng trong 1 lần xuất tinh

Thể tích tinh dịch: trên 1.5ml

Khả năng di động của tinh trùng: trên 40% di chuyển được và trên 32% di động tiến tới

Hình dạng tinh trùng: tối thiểu 4% tinh trùng có kích thước và hình dạng bình thường. Những con bất thường rất khó di chuyển, tiếp cận và xâm nhập qua vỏ trứng để thụ thai

pH tinh dịch: khoảng 7.1 – 8.0. pH này để bảo vệ tinh trùng sống sót đi qua đường âm đạo mang pH acid của phụ nữ

Cách lấy mẫu tinh dịch cho kết quả xét nghiệm chuẩn nhất!

Tinh dịch để lâu ngoài môi trường sẽ thay đổi, vì vậy phải xét nghiệm ngay trong vòng 60 phút sau khi xuất tinh. Hơn thế nữa, đánh giá tinh dịch đồ còn cần quan sát thời gian hóa lỏng của tinh dịch, nên tốt nhất hãy thực hiện lấy mẫu ngay tại phòng xét nghiệm.

Xét nghiệm tinh dịch đồ tốt nhất là khi vừa xuất tinh

Bác sĩ sẽ phát cho bạn một cốc đựng mẫu chuyên dụng, đưa vào phòng kín hoặc nhà vệ sinh và thực hiện lấy mẫu theo hình thức thủ dâm. Nếu quá khó khăn, bạn có thể lấy mẫu tại nhà và đưa đến phòng xét nghiệm trong vòng 30 phút, để cốc trong túi áo để giữ độ ấm tương đương với cơ thể. Trước khi thủ dâm, nhớ rửa sạch cả tay và cậu nhỏ nhé! Hơn nữa bên trong cốc này vô khuẩn, vì vậy chỉ mở nắp ngay trước khi lấy mẫu và không sờ tay vào trong cốc.

Nam giới thủ dâm sau đó xuất tinh trực tiếp vào cốc đựng mẫu. Phải lấy được tối thiểu 0.5ml tinh dịch mới đủ cho quá trình xét nghiệm. Các anh không nên quan hệ trực tiếp rồi rút ra vào thời điểm xuất tinh, cũng không nên dùng bao cao su vì như vậy dễ làm bẩn mẫu, ảnh hưởng tới kết quả.

Lưu ý trước khi lấy tinh dịch

Để đánh giá chính xác nhất chất lượng tinh dịch, trước khi lấy mẫu một vài tuần nam giới nên ghi nhớ.

Không xuất tinh trong vòng 2 – 5 ngày trước đó, kiêng quá ít làm biến đổi hình thái tinh trùng, còn quá muộn sẽ làm chất lượng tinh trùng giảm đi.
Kiêng bia rượu, thuốc lá, chất kích thích
Ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, đa dạng nhóm thực phẩm
Uống đủ nước nhằm đảm bảo tinh dịch không bị cô đặc
Không lấy mẫu khi cơ thể đang bị sốt hay có dấu hiệu viêm nhiễm
Nói với bác sĩ tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng hay thảo dược mà bạn đang dùng
Có thể cần phải xét nghiệm nhiều lần nên hãy kiêng khem cẩn thận cho tới khi hoàn thành.

Tinh dịch đồ là xét nghiệm đầu tiên và bắt buộc trong chẩn đoán hiếm muộn – vô sinh ở nam giới nhưng nó không phải là tất cả. Bác sĩ có thể yêu cầu các quý ông làm thêm các kiểm tra khác. Vì vậy đừng vội lo lắng khi kết quả hơi kém, cũng đừng chủ quan khi tinh dịch đồ bình thường mà hãy tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ trước khi có kết luận cuối cùng nhé!